کاربرد انکورهای شکل پذیر در دال های کف بند سازه های هیدرولیکی

چکیده

جابجایی‌های موضعی شدید و تنش بالای ناشی از آن در دالهای کف بند سازه‌های هیدرولیکی اغلب در اثر جابجایی لایه های زیرین دارای درزه و ترک و یا وجود خاک­های متورم شونده در پی آنها ایجاد می‌شود. علاوه بر عوامل فوق، آپلیفت ناشی از فشار هیدرواستاتیکی و نیز هیدرودینامیکی ناشی از جریان آب روی دال نیز می‌تواند چنین تنش هایی ایجاد نماید که در سال‌های اخیر در سرریز سدهای مهم جهان نمونه هایی از آن را می توان مشاهده نمود. تخریب‌های سرریز سدهای بوکان (مهمترین سد شمال غرب کشور) در سال 1398 و اورویل (بلندترین سد آمریکا) در سال 1395 از آن جمله می باشند. عوامل موثر متعددی از جمله شاخص توده سنگ، شرایط تنش پی، نوع و عملکرد سیستم‌های تکیه‌گاهی، وضعیت سازندهای زمین شناسی، نحوه زهکشی پی و سطح آب زیرزمینی، رژیم جریان در طراحی سیستم تکیه‌گاهی این نوع دال ها موثر می باشند. در این تحقیق پس از معرفی عوامل موثر در ایجاد جابجایی‌های موضعی و ترک در دال‌های کف بند سازه‌های هیدرولیکی روش‌های مختلف جذب انرژی با استفاده از عناصر شکل پذیر تکیه‌گاهی و جلوگیری از ایجاد ترک در دال معرفی گردیده است. در نهایت مکانیسم پیشنهادی انکور شکل‌پذیر معرفی و با استفاده از چینش آزمایشگاهی ساخته شده میزان اثربخشی آنها در مقایسه با انکور‌های الاستیک معمول در دال‌های کف بند تحت بار آپلیفت یکنواخت گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج آزمایشات نشان می‌دهد که میزان جذب انرژی در انکور­‌های شکل پذیر 4 برابر انکورهای الاستیک متعارف بوده و استفاده از تکیه‌گاه‌های شکل‌پذیر  می‌تواند از ترک خوردگی دال‌های کف بند در معرض جریان از جمله شوت سرریز‌ها و حوضچه‌های آرامش جلوگیری نماید.